Ο ιατρός – εργοφυσιολόγος του ΠΑΣ Γιάννινα, Κωνσταντίνος Πάτρας, μίλησε στο pasgiannina.gr για τον ρόλο των εργομετρικών εξετάσεων στο σύγχρονο ποδόσφαιρο, τη συχνότητα που πρέπει να γίνονται, την αξία τους για την ομάδα του ΠΑΣ ΓΙΑΝΝΙΝΑ που στελεχώνεται από νεαρούς κατά βάση ποδοσφαιριστές, αλλά και για το σοβαρό περιστατικό στην Βέροια. Τι ακριβώς εννοούμε με τον όρο “εργομετρικά” ; Τι ακριβώς περιλαμβάνουν; Με τον γενικό όρο “εργομετρικές δοκιμασίες” εννοούμε την διαδικασία αξιολόγησης των παραμέτρων φυσικής κατάστασης. Με τον όρο φυσική κατάσταση εννοούμε την ικανότητα του ανθρώπινου σώματος να εκτελέσει συγκεκριμένο μυϊκό έργο. Η έννοια της φυσικής κατάστασης είναι πολυπαραγοντική και συνίσταται από 11 παραμέτρους (καρδιο-αναπνευστική αντοχή, δύναμη, τοπική μυϊκή αντοχή, ευλυγισία, σωματική σύσταση, ταχύτητα, ευκινησία, ισορροπία, συναρμογή, μυϊκή ισχύς, χρόνος αντίδρασης)- πολύ περισσότερες από όσες θα πίστευε κανείς στο άκουσμα του όρου φυσική κατάσταση. Η σχετική συμμετοχή καθενός από τα παραπάνω χαρακτηριστικά της φυσικής κατάστασης εξαρτάται από το είδος του αθλήματος π.χ. ο χρόνος αντίδρασης είναι πολύ πιο σημαντικός για τον ποδοσφαιριστή από ότι για τον μαραθωνοδρόμο, επομένως η αξιολόγηση του μέσω εργομετρικών είναι σημαντική για τον ποδοσφαιριστή αλλά όχι και για τον μαραθωνοδρόμο.
Που πραγματοποιούνται οι εργομετρικές δοκιμασίες; Οι εργομετρικές μπορούν να γίνουν είτε με αξιολογημένες δοκιμασίες στο εργαστήριο, είτε με επίσης αξιολογημένες δοκιμασίες στο γήπεδο. Πέρα από την αξιολόγηση της σωματικής σύστασης που θεωρείται γενικής εφαρμογής για όλα ανεξάρτητα τα αθλήματα, οι λοιπές δοκιμασίες είναι εξειδικευμένες κατά άθλημα και αξιολογούν τα σημαντικότερα στοιχεία φυσικής κατάστασης για το συγκεκριμένο άθλημα όπως την καρδιο-αναπνευστική αντοχή, ταχύτητα, δύναμη/μυϊκή ισχύ και ευκινησία.
Ποιος είναι ο ρόλος των εργομετρικών δοκιμασιών για μια επαγγελματική ομάδα ποδοσφαίρου;
Οι εργομετρικές δοκιμασίες αποτελούν το εργαλείο βάση του οποίου το προπονητικό team θα προγραμματίσει το ετήσιο προπονητικό του πλάνο. Με βάση τα αποτελέσματα, το προπονητικό team είναι σε θέση να γνωρίζει τα δυνατά χαρακτηριστικά αλλά και τις αδυναμίες κάθε παίκτη. Εκείνο που μας ενδιαφέρει είναι αφενός η ομάδα να παρουσιαστεί όσο το δυνατόν πιο ομοιογενής, αφετέρου δε να ισορροπήσουμε τα ατομικά χαρακτηριστικά των παικτών με τις φυσικές απαιτήσεις των θέσεών τους και τον διαθέσιμο χρόνο για προπόνηση.
Πότε πρέπει να πραγματοποιούνται εργομετρικές δοκιμασίες για μια επαγγελματική ομάδα ποδοσφαίρου? Ο ΠΑΣ ΓΙΑΝΝΙΝΑ κάθε πότε πραγματοποιεί εργομετρικά; Παλαιότερα ίσως θεωρούνταν ότι οι εργομετρικές δοκιμασίες έχουν θέση μόνο κατά την περίοδο της προετοιμασίας, αλλά πλέον είναι σίγουρο ότι έχουν αξία καθ’ όλη τη διάρκεια της αγωνιστικής περιόδου. Σίγουρα είναι απαραίτητες στην έναρξη της προετοιμασίας για τον καθορισμό των προπονητικών επιβαρύνσεων στην προετοιμασία όπου θα τεθούν οι βάσεις για τη νέα χρονιά, αλλά από εκεί και πέρα έχουν ιδιαίτερη σημασία στο μέσο της αγωνιστικής περιόδου για επαναξιολογήσουμε την κατάσταση των ποδοσφαιριστών στα “μισά του δρόμου” και φυσικά και μετά το τέλος των αγωνιστικών υποχρεώσεων όπου οι παίκτες θα φύγουν για διακοπές ώστε να γνωρίζουμε σε τι κατάσταση θα φύγουν και να λάβουν και το κατάλληλο πρόγραμμα έξω-αγωνιστικής περιόδου. Στον ΠΑΣ ΓΙΑΝΝΙΝΑ πιστεύουμε πολύ σε αυτόν τον προγραμματισμό και έχουμε θέσει ως βάση την εκτέλεση εργομετρικών δοκιμασιών 4 φορές τον χρόνο.
Ποια η σημασία των εργομετρικών δοκιμασιών για την ομάδα του ΠΑΣ ΓΙΑΝΝΙΝΑ; Δίνουμε πολύ μεγάλη βάση στα εργομετρικά δεδομένα και στην πραγματικότητα μας βοηθούν στην αξιολόγηση όχι μόνο μέσα στη χρονιά αλλά και μέσα στην πάροδο αρκετών ετών. Για παράδειγμα για τον Ντάσιο και τον Μιχαήλ που είναι αυτή τη στιγμή οι πιο παλιοί παίκτες στο ρόστερ υπάρχουν διαθέσιμα εργομετρικά δεδομένα από την περίοδο 2006-2007. Αλλά και για όλους τους παίκτες υπάρχει μια μεγάλη βάση δεδομένων που εμπλουτίζεται συνεχώς. Από τη στιγμή που το πλάνο της ομάδας μας είναι να στελεχώνεται από νεαρά κατά βάση παιδιά, τα εργομετρικά δεδομένα, σε συνδυασμό με το ιατρικό προφίλ που καταρτίζουμε κάθε χρονιά για κάθε παίκτη, μας βοηθούν στο να τους εξελίξουμε και να συμβάλλουμε στην ανάπτυξη τους ως αθλητές. Οι στόχοι μας για κάθε ποδοσφαιριστή ξεχωριστά είναι η μείωση της συχνότητας τραυματισμών και η βελτιστοποίηση της φυσικής κατάστασης.
Σε τι επίπεδο δείχνουν τα αποτελέσματα ότι βρίσκεται σήμερα η ομάδα μας και αν υπάρχουν ακόμη περιθώρια βελτίωσης; Η ομάδας μας αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε ένα καλό επίπεδο φυσικής κατάστασης, ωστόσο πάντα υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης. Αυτό που προσπαθούμε είναι να γίνουμε όσο το δυνατόν πιο ομοιογενενείς ως σύνολο λαμβάνοντας υπόψη και διάφορες παραμέτρους, όπως τα ατομικά χαρακτηριστικά των παικτών, τις απαιτήσεις που έχουμε από τον καθένα στον τομέα της φυσικής κατάστασης, τις ατομικές επιβαρύνσεις από τους αγώνες και τον διαθέσιμο χρόνο για την προπόνηση των φυσικών χαρακτηριστικών.
Στον τομέα επιστημονικών συνεργατών και υλικοτεχνικής υποστήριξης ο ΠΑΣ σε ποιο επίπεδο βρίσκεται σε σχέση με τις λεγόμενες μεγάλες ομάδες της super league; Σίγουρα τα οικονομικά δεδομένα της ομάδας δεν μπορούν να συγκριθούν με αυτά του Ολυμπιακού π.χ, ωστόσο ο πρόεδρος λαμβάνει πολύ σοβαρά την ανάγκη της απαραίτητης υλικοτεχνικής υποστήριξης όπως η βιοχημική/αιματολογική παρακολούθηση των παικτών, τα απαραίτητα εργαλεία για την αξιολόγηση των προπονήσεων (σύστημα Polar), η κάλυψη σε διατροφικά συμπληρώματα και η κάλυψη σε φαρμακευτικό και φυσικοθεραπευτικό υλικό. Όσο αφορά τον τομέα του έμψυχου δυναμικού θεωρώ ότι είμαστε μια πολύ καλά επιστημονικά καταρτισμένη ιατρική ομάδα και θα ήθελα να δώσω ιδιαίτερη έμφαση στη λέξη “ομάδα” που θεωρώ πολύ βασική προϋπόθεση. Και κλείνοντας. Την περασμένη σεζόν η παρουσία και γνώση , τόσο η δική σας όσο και του φυσιοθεραπευτή Φίλλιπου Σκόρδου, στον αγώνα της ομάδας μας με την Βέροια έσωσαν την ζωή ενός ποδοσφαιριστή (Μπάρμπας). Υπάρχει τελικά ασφάλεια στα Ελληνικά γήπεδα για τους αθλητές. Το συγκεκριμένο περιστατικό ήταν από τα πιο δύσκολα που μπορεί να τύχουν σε ένα ποδοσφαιρικό αγώνα, το σημαντικό είναι ότι όλα πήγαν καλά και ευτυχώς τέτοια περιστατικά είναι σπάνια. Θεωρώ ότι η ομάδες πρέπει να κάνουν ότι είναι δυνατό για να εξασφαλίσουν την σωματική ακεραιότητα των αθλητών τους. Για να αναφερθώ στη δική μας ομάδα θεωρώ ότι τόσο εγώ όσο και ο Φίλλιπος είμαστε τυχεροί που τα παιδιά (ποδοσφαιριστές) μας περιβάλλουν με απόλυτη εμπιστοσύνη. Αυτό μας επιτρέπει να κάνουμε απρόσκοπτα τη δουλειά μας και τους ευχαριστούμε γι’ αυτό.
Ο Κωνσταντίνος Πάτρας είναι Διδάκτορας της Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Μέλος Ευρωπαϊκού Κολλεγίου Αθλητικών Επιστημών (ECSS)
