«Φόρος αίματος»: Η οδηγική συμπεριφορά ως κοινωνικό φαινόμενο

«Φόρος αίματος»: Η οδηγική συμπεριφορά ως κοινωνικό φαινόμενο

Δεν αποτελεί σπάνια συνθήκη, δεν το ακούμε πρώτη φορά και σίγουρα δεν θα είναι η τελευταία. Διαρκώς τονίζουμε τους κινδύνους και την ανάγκη προσοχής, ωστόσο άνθρωποι καταλήγουν, να εγκαταλείπουν με τον πλέον ανατριχιαστικό τρόπο , αυτό που αποκαλούμε ζωή. Το πριν και μετά των οδηγικών ατυχημάτων είναι δευτερεύοντες χρόνοι, μιας και το παρόν της απώλειας μοιάζει με ατελείωτο εφιάλτη.

Δεκάδες άνθρωποι καταλήγουν νεκροί, άλλοι τραυματίες με ανεπανόρθωτες ζημιές και όλος ο υπόλοιπος κόσμος μένει βουβός απέναντι στην τραγική κατάληξη. Ευθύνη ανθρώπου, ευθύνη τύχης, θεού; Στο τέλος της ημέρας δεν έχει σημασία. Έχει σημασία να υπάρξει μια κάποια αλλαγή.

Η κοινότυπη φράση, που συνοδεύει τα τροχαία ατυχήματα «πόσοι ακόμα πρέπει να χαθούν για να πάρουμε το μάθημα μας;» μάλλον δεν είναι αρκετή για να αναδείξει το όποιο μάθημα. Κάθε μάθημα χρειάζεται διαρκή επανάληψη και συλλογική σκέψη, προκειμένου να αποτελέσει και γνώμονα συμπεριφοράς και κυρίως αποτρεπτικό παράγοντα. Ας μιλήσουμε, επομένως, για το «μάθημα» της οδήγησης.

Σειρά κρατών απονέμει σε νεαρούς ενήλικες το δικαίωμα κατοχής διπλώματος οδήγησης, γεγονός που «εξάγει» επιπλέον οδηγικά πρότυπα στους δρόμους ανεξαρτήτως σωστών ή λανθασμένων κριτηρίων. Η οδήγηση παρέχει άνεση και σιγουριά, εξυπηρετεί τους πολίτες και αποτελεί σύγχρονη κατασκευή, η οποία «έλυσε» τα χέρια ,ή και τα πόδια, στις μετακινήσεις. Ας μην ξεφύγουμε ιδιαίτερα.

Στην ελληνική πραγματικότητα οι θάνατοι από «λανθασμένα» οδηγικά πρότυπα, αποτελούν καθημερινή συνισταμένη, των όλο και αυξανόμενων θυμάτων, κυρίως νεαρής ηλικίας, οι οποίοι πέρα από το τιμόνι ενός αυτοκινήτου ή μιας μηχανής, κρατούν την στιγμή εκείνη το νήμα της ζωής τους. Πολλές φορές και άλλων ανθρώπων.

Και όλοι επιμένουν να καταλήγουν σε θληβερές ρήσεις και συμπεράσματα, να επιδεικνύουν εμπάθεια στην απώλεια και πάλι την επόμενη ημέρα, συνεχίζουν να αναπαράγουν το ίδιο πρότυπο. Η αναφορά στο πρότυπο/φαινόμενο βασίζεται στη συχνότητα και την κατ’ επανάληψη μη απομάκρυνση από την συμπεριφορά αυτή.

Μη τήρηση του Κ.Ο.Κ, οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, ουσιών και λοιπών σκευασμάτων, οδήγηση με κακή ψυχολογία, εκνευρισμό και κούραση, οδήγηση για επίδειξη και φιγούρα, για καταδίωξη, για ψυχεδέλεια ή και για απλή μετακίνηση. Όλα τα παραπάνω εκκινούν από τα κοινωνικά φαινόμενα και όχι από τα μεμονωμένα περιστατικά.

Δεν μπορούμε να απομακρύνουμε τα τροχαία από την κοινωνία, όπως δεν θα πράτταμε και για άλλες συνθήκες. Η οδήγηση δεν είναι απλώς μια ικανότητα. Αποτελεί ζήτημα ελέγχου και κυρίως κυριαρχικού. Ο οδηγός επιδεικνύει έλεγχο και υπεροχή ικανοτήτων τη στιγμή, που επιβαίνει σε κάθε όχημα. Ο έλεγχος αυτός αφορά την ικανή οδήγηση, τις γρήγορες ταχύτητες, την ανάγκη για επίδειξη και επιβεβαίωση. Εάν ένας άνθρωπος ως μονάδα μέσα στην κοινωνία λειτουργεί με τρόπο, που ασκεί κυριαρχικό έλεγχο στο περιβάλλον του και τον κύκλο, που το αποτελεί, τότε και ως οδηγός θα παρουσιάσει το ίδιο ακριβώς μοτίβο συμπεριφοράς.

Ως κοινωνικό φαινόμενο, λοιπόν, πρόκειται για έκφραση προσωπικοτήτων. Απερίσκεπτες, ευμετάβλητες, φθαρτές, αλαζονικές, καταπιεσμένες και κυρίως συναισθηματικά αποκομμένες. Μια τέτοια προσωπικότητα ως γυναίκα, για παράδειγμα, θα επιδείξει ζήλο για την οδηγική ικανότητα της, λόγω γενικότερης καταπίεσης και αντίστοιχα ένας άντρας θα την απαξιώσει ως «γυναίκα οδηγό», μιας και με τον ίδιο τρόπο την απαξιώνει ως γυναίκα γενικότερα. Αν συναντηθούν στον ίδιο δρόμο και τα παραπάνω χαρακτηριστικά της προσωπικότητας τους, υπερισχύσουν της υπευθυνότητας, τότε θα οδηγήσουν σε σύγκρουση και καταστροφή.

Όπως ακριβώς θα συνέβαινε και σε μια ετερόφυλη σχέση στις υπόλοιπες δομές της κοινωνίας. Μόνο που στην άσφαλτο υπάρχει «φόρος αίματος», τον οποίο πληρώνουν όλοι αδρά. Καλλιεργώντας, λοιπόν, σωστά πρότυπα συμπεριφοράς και ως μέλη συνόλου αλλά και ως αυτοτελείς μονάδες, θα μεταφέρουμε την κάθε συμπεριφορά και στις υπόλοιπες δομές, ακόμα και αν αφορούν την οδήγηση.

Είναι θλιβερό μαζί με συντρίμμια και ανθρώπους, να μένουν πίσω κατάλοιπα προτύπων και άλλο άνθρωποί να «κουβαλούν» το βάρος της ευθύνης, που πολλές δεν τους αναλογεί. Ελπιδοφόρο μήνυμα για έναν πιο ασφαλή «δρόμο» από εκείνο, στον οποίο κάποιοι οδήγησαν.