Με μια ακόμη ελληνική αρνητική πρωτιά ξεκινάει το 2017: με τη νέα αύξηση στον ειδικό φόρο κατανάλωσης των καυσίμων, η Ελλάδα κατατάσσεται πλέον σε μία από τις έξι πρώτες θέσεις παγκοσμίως, όσον αφορά την τιμή της αμόλυβδης, ενώ πλασάρεται στην πρώτη 15άδα και με βάση τη λιανική τιμή χρέωσης του πετρελαίου κίνησης.
Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης ξεκινάει τη χρονιά με ένα μεγάλο ρίσκο: ποντάρει στο γεγονός ότι η νέα φορολογική επιβάρυνση στις τιμές των καυσίμων θα φέρει στα κρατικά ταμεία 670 εκατ. ευρώ περισσότερα μέσα στο 2017 συγκριτικά με το 2016, εκτιμώντας προφανώς ότι το κύμα ανατιμήσεων που ήδη σαρώνει την αγορά από την Πρωτοχρονιά δεν θα επηρεάσει την κατανάλωση. Οι στατιστικές δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας για επιβεβαίωση της κυβερνητικής πρόβλεψης.
Η πτώση της κατανάλωσης είναι συνεχής κατά τη διάρκεια των τριών μνημονίων, ενώ μόνο οι πωλήσεις της αμόλυβδης έχουν συρρικνωθεί κατά περισσότερο από ένα δισεκατομμύριο λίτρα σε ετήσια βάση. Τα δημόσια έσοδα αναμένεται να επηρεαστούν και από τη συνεχιζόμενη «στροφή» στην πετρελαιοκίνηση: το υπουργείο Οικονομικών επιχειρεί να περιορίσει τη ζημιά αυξάνοντας περισσότερο τον ειδικό φόρο κατανάλωσης στο πετρέλαιο κίνησης απ’ ό,τι στην αμόλυβδη (10 λεπτά του ευρώ μαζί με τον ΦΠΑ στο πετρέλαιο έναντι 4 λεπτών στην αμόλυβδη).
Παρ’ όλα αυτά, για κάθε λίτρο που «μετατοπίζεται» από το ένα καύσιμο στο άλλο, το Δημόσιο εξακολουθεί να χάνει έσοδα της τάξεως των 34 λεπτών. Κι αυτό διότι για κάθε λίτρο αμόλυβδης, το Δημόσιο εισπράττει από την Πρωτοχρονιά ένα ευρώ (περίπου το 67% της τιμής λιανικής), ενώ για κάθε λίτρο πετρελαίου κίνησης εισπράττει 66 λεπτά του ευρώ ή το 53% της τιμής λιανικής. Και το 2016 κλείνει χωρίς να επιτυγχάνονται οι εισπρακτικοί στόχοι που είχε θέσει το υπουργείο Οικονομικών για τα καύσιμα, παρά το γεγονός ότι από τον περασμένο Ιούνιο υπήρξε διπλή φορολογική επίπτωση: και αύξηση του ΦΠΑ από το 23% στο 24% και κατάργηση του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ σε πολλά νησιά, με αποτέλεσμα ο συντελεστής να διαμορφωθεί από το 19% στο 24%. Ετσι:
1. Από τον ΦΠΑ τον πετρελαιοειδών, το υπουργείο Οικονομικών είχε προϋπολογίσει να εισπράξει 1,747 δισ. ευρώ μέσα στο 2016. Μέχρι και τον Νοέμβριο είχαν συγκεντρωθεί μόλις 1,435 δισ. ευρώ, ενώ ήδη ο ετήσιος στόχος έχει αναθεωρηθεί προς τα κάτω για φέτος στα 1,594 δισ. ευρώ. Και αυτός ο 2ος στόχος είναι αμφίβολο αν θα επιτευχθεί, καθώς μέσα στον Δεκέμβριο πρέπει να συγκεντρωθούν περίπου 160 εκατ. ευρώ.
2. Από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης στα ενεργειακά προϊόντα, ο στόχος είχε οριστεί στην είσπραξη 4,124 δισ. ευρώ. Στο 11μηνο καταγραφόταν απόκλιση της τάξεως των 35 εκατ. ευρώ, ενώ για να κλείσει η χρονιά εντός προβλέψεων θα πρέπει μέσα στον Δεκέμβριο να εισπραχθούν από τους ειδικούς φόρους 493 εκατ. ευρώ.
Συγκριτικά με το 2015, το 2016 θα κλείσει με νέα μείωση εσόδων από τους φόρους καυσίμων. Οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης θα διαμορφωθούν –στην καλύτερη περίπτωση– 51 εκατ. ευρώ χαμηλότερα από τον στόχο (4,124 δισ. ευρώ έναντι 4,175 δισ. ευρώ το 2015), ενώ ο ΦΠΑ των πετρελαιοειδών θα αποδώσει 160 εκατ. ευρώ λιγότερα (1,594 δισ. ευρώ έναντι 1,754 δισ. ευρώ το 2015). Οι στόχοι της σημερινής κυβέρνησης όσον αφορά τα έσοδα από τα καύσιμα πέφτουν έξω για 2η διαδοχική χρονιά.
Και το 2015 είχε προϋπολογιστεί ότι θα συγκεντρωθούν 2,276 δισ. ευρώ από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης στις βενζίνες και τελικώς εισπράχθηκαν 2,174 δισ. ευρώ, δηλαδή 102 εκατ. ευρώ λιγότερα. Oσον αφορά τον ειδικό φόρο κατανάλωσης του πετρελαίου, είχε προβλεφθεί ότι θα συγκεντρωθούν 1,296 εκατ. ευρώ για να εισπραχθούν τελικώς 1,252 δισ. ευρώ (απόκλιση 44 εκατ. ευρώ).
Ο προϋπολογισμός του 2017 περιλαμβάνει έναν εξαιρετικά φιλόδοξο στόχο: τα έσοδα από τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης των ενεργειακών προϊόντων να εκτιναχθούν στα 4,51 δισ. ευρώ (386 εκατ. ευρώ πάνω από το 2016) και τα έσοδα από τον ΦΠΑ να φτάσουν στo 1,879 δισ. ευρώ από 1,594 δισ. ευρώ το 2016 (+285 εκατ. ευρώ).
Προφανώς η κυβέρνηση ποντάρει στο ότι θα επιβεβαιωθεί η πρόβλεψη για ανάπτυξη και ότι θα οδηγήσει και σε αύξηση της κατανάλωσης. Μιας κατανάλωσης η οποία φθίνει συνεχώς από το 2010 και μετά:
1. Στην αμόλυβδη, οι πωλήσεις έφταναν το 2010 στα 3,422 δισ. λίτρα. Το 2015, με σημαντική πτώση συγκριτικά με το 2014, περιορίστηκαν στα 2,349 δισ. λίτρα με τον συνολικό όγκο να περιορίζεται κατά 31%.
2. Στο πετρέλαιο θέρμανσης, η πτώση στο διάστημα 2010-2015 έφτασε στο 52%, καθώς από τα 2,9 δισ. λίτρα του 2010 πέσαμε στo 1,388 δισ. λίτρα το 2015.
3. Στο πετρέλαιο κίνησης παρατηρείται στασιμότητα στα επίπεδα των 2,5 δισ. λίτρων λόγω της πετρελαιοκίνησης στα μεγάλα αστικά κέντρα.
Πήραν «φωτιά» οι Κυκλάδες από την αύξηση
«Παγκόσμιοι πρωταθλητές» όσον αφορά την τιμή της αμόλυβδης είναι πλέον οι Ελληνες νησιώτες. Διότι από την προηγούμενη Δευτέρα, βρέθηκαν στη δυσάρεστη θέση να πληρώνουν ένα λίτρο βενζίνης 95 οκτανίων ακόμη και προς 1,93 ευρώ το λίτρο, τιμή η οποία δεν εντοπίζεται ούτε καν στην ακριβότερη χώρα του πλανήτη, που είναι το Χονγκ Κονγκ.
Τα νησιά, ειδικά των Κυκλάδων, χτυπήθηκαν διπλά, καθώς, εκτός από την αύξηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης κατά τρία λεπτά του ευρώ, επλήγησαν και από την κατάργηση του ειδικού καθεστώτος του ΦΠΑ, κάτι που σημαίνει ότι η αμόλυβδη αλλά και το πετρέλαιο κίνησης επιβαρύνονται πλέον με ΦΠΑ 24% από 19% που ήταν ο αντίστοιχος συντελεστής μέχρι και πριν από την αλλαγή του χρόνου. Οι πρώτες τιμοληψίες που αναρτήθηκαν στην ιστοσελίδα της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου είναι αποκαλυπτικές: στην Αμοργό, ένα λίτρο κόστιζε στις 03/01 1,91 έως 1,93 ευρώ, στη Σχοινούσα 1,9 ευρώ, στη Μήλο 1,89 ευρώ και στα Φηρά της Σαντορίνης 1,879 ευρώ. Προς 1,859 ευρώ πωλούσε ένα λίτρο αμόλυβδης πρατήριο της Σίφνου, ενώ στο Μεγαλοχώρι Θήρας, η τιμή διαμορφωνόταν στο 1,849 ευρώ.
Πριν από την αύξηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης, η Ελλάδα ήταν η 9η ακριβότερη χώρα παγκοσμίως με βάση την τιμή της αμόλυβδης. Με τη μέση τιμή να διαμορφώνεται (λίγο πριν από την Πρωτοχρονιά) περίπου στο 1,49 ευρώ ανά λίτρο, υψηλότερη τιμή πώλησης εντοπιζόταν μόνο στην Ιταλία (1,51 ευρώ), στο Ισραήλ (1,52 ευρώ), στη Δανία (1,53 ευρώ), στην Ολλανδία (1,56 ευρώ), στο Μονακό (1,57 ευρώ), στην Ισλανδία (1,63 ευρώ), στη Νορβηγία (1,7 ευρώ) και στο Χονγκ Κονγκ (1,81 ευρώ). Μετά την αύξηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης, η μέση τιμή στην Ελλάδα θα διαμορφωθεί πάνω από 1,51 ευρώ, οπότε η χώρα θα βρεθεί στην 5η-6η θέση της παγκόσμιας κατάταξης.
Ακριβότερο πετρέλαιο κίνησης
Μετά την ανατίμηση του πετρελαίου κίνησης λόγω της αύξησης του ειδικού φόρου κατανάλωσης αλλά και του ΦΠΑ, οι τιμοληψίες του υπουργείου Ανάπτυξης αναμένεται να διαμορφώσουν τον πανελλαδικό μέσο όρο σε επίπεδο άνω του 1,26-1,27 ευρώ ανά λίτρο. Αυτή η ανατίμηση θα φέρει την Ελλάδα στην πρώτη 15άδα παγκοσμίως. Το ακριβότερο πετρέλαιο κίνησης αυτή τη στιγμή –με βάση τα στοιχεία του GlobalPetrolPRices– πωλείται στη Νορβηγία, με την τιμή να διαμορφώνεται στο 1,58 ευρώ ανά λίτρο, ενώ ακολουθεί η Ισλανδία με 1,57 ευρώ. Τρίτη κατατάσσεται η Σουηδία με 1,47 ευρώ και τέταρτο το Χονγκ Κονγκ με 1,41 ευρώ.
