Οι πολιτικές και κοινωνικές αλλαγές των τελευταίων ετών στην Ελλάδα οδήγησαν σταδιακά στη δημιουργία τοπικών πλειοψηφικών κοινωνικών ρευμάτων, που στις δημοτικές εκλογές του 2010 ανέδειξαν σε μερικούς από τους μεγαλύτερους δήμους της χώρας παρατάξεις και δημάρχους με κυρίαρχα τα χαρακτηριστικά της κοινωνίας των πολιτών. Οι παρατάξεις αυτές, μετά την εμπειρία δυόμισι χρόνων συμμετοχής τους στη διοίκηση των δήμων με το νομοθετικό πλαίσιο του «Καλλικράτη», διατηρούν τα χαρακτηριστικά ανοιχτών, συμμετοχικών και προοδευτικών κινήσεων της κοινωνίας των πολιτών και αισθάνονται δικαιωμένες για την πλουραλιστική και μεταρρυθμιστική φυσιογνωμία τους. Η φυσιογνωμία τους αυτή τις διαφοροποιεί από αμιγώς κομματικές παρατάξεις, η πορεία των οποίων διαγράφεται φθίνουσα σε εθνικό και σε τοπικό επίπεδο.
Οι αρχές
Πιστεύουμε ότι αυτό που δικαιώνεται είναι η βασική αρχή για την ελεύθερη έκφραση απόψεων, οι διαφορετικές πολιτικές αφετηρίες των οποίων δεν αναιρούν την αποτελεσματικότητα και τη συλλογικότητα των παρατάξεών μας. Η συλλογικότητα αυτή είναι δυνατή, γιατί εδράζεται σε μια κοινή πλουραλιστική πολιτική φιλοσοφία, στις προγραμματικές αρχές της αυτοτέλειας της αυτοδιοίκησης, της αποφυγής του κυβερνητικού και κομματικού εναγκαλισμού και των πρακτικών του πελατειακού κράτους, ενώ η ώσμωση επιτυγχάνεται με τη διαβούλευση και τη σύνθεση.Οι δεσμευτικές αρχές μας για γενναίες μεταρρυθμίσεις, για μεγαλύτερη διαφάνεια και αποτελεσματικότητα στη διοίκηση του Δήμου, η λογική εξυπηρέτησης του πολίτη ως προτεραιότητα, δεν αποτελούν πλέον μόνο προγραμματικές διακηρύξεις. Είναι θέσεις που στηρίχτηκαν και στηρίζονται στην πράξη από την πολιτική των παρατάξεών μας στις διοικήσεις των αντίστοιχων δήμων. Πιστεύουμε ακράδαντα ότι δουλειά μας είναι να προσφέρουμε ουσιαστικές υπηρεσίες στους δημότες και ότι πρωταρχική υποχρέωση της διοίκησης είναι η γρήγορη και αποτελεσματική εξυπηρέτηση του πολίτη.
Οι προτεραιότητες
Η βαθιά και παρατεταμένη κρίση, που εξακολουθεί να διαβρώνει τον κοινωνικό ιστό των τοπικών κοινωνιών, καθώς η φτώχεια και η ανεργία τείνουν να διαχέονται σε όλο και περισσότερα στρώματα, μεταβάλλει άρδην τον ρόλο και τις προτεραιότητες της αυτοδιοίκησης. Το υφιστάμενο δίχτυ κοινωνικής προστασίας είναι επείγουσα ανάγκη να γίνει πιο ισχυρό και αποτελεσματικό, αν θέλουμε να διατηρήσουμε μια συνεκτική τοπική κοινωνία και να αντιμετωπίσουμε τον κίνδυνο του κοινωνικού αποκλεισμού. Έχει αποδειχτεί ότι το κράτος δεν είναι ικανό να διεκπεραιώσει αυτό το έργο. Είναι απόμακρο, απρόσωπο, δυσκίνητο, γραφειοκρατικό, πελατειακό και, άρα, αναποτελεσματικό. Το ηθικό και πολιτικό καθήκον της κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης μόνον η αυτοδιοίκηση είναι σε θέση να το αναλάβει και ιδιαίτερα οι δήμοι, γιατί διαθέτουν τα χαρακτηριστικά της εύκολης προσβασιμότητας, της εγγύτητας, της ευελιξίας και της δυνατότητας να φτάσουν στα σπίτια, στα άτομα και στις οικογένειες που έχουν ανάγκη. Τα πολιτικά στελέχη και οι υπηρεσίες των δήμων μας κάνουν ό,τι μπορούν σε μια περίοδο όπου οι πόροι μειώνονται δραματικά είτε γιατί το κράτος τους περικόπτει κάθε τόσο είτε γιατί πολλοί δημότες μας δεν έχουν πια χρήματα ώστε να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Εμείς, οι διοικήσεις των δήμων δεν δικαιούμαστε να ισχυριστούμε ότι είμαστε ικανοποιημένοι όσο θα υπάρχει έστω και ένας ανήμπορος άνθρωπος που έχει ανάγκη, που δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς κοινωνική προστασία. Οφείλουμε να γίνουμε ακόμη αποτελεσματικότεροι, να αξιοποιήσουμε με καλύτερο τρόπο τις υπάρχουσες δομές, να εξορθολογίσουμε ακόμη περισσότερο τη δράση μας, να αναζητήσουμε περισσότερους εξωτερικούς πόρους, να επιχειρήσουμε ευρύτερες συνεργασίες με τις τοπικές κοινωνίες των πολιτών, να συνεργαστούμε με όμορους δήμους για καλύτερα αποτελέσματα, να δημιουργήσουμε ισχυρότερα δίκτυα κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης για τους αδύναμους συνδημότες μας.
Ταυτόχρονα, είμαστε υπέρ της ανάπτυξης, που δεν βασίζεται στον δανεισμό και στη σπατάλη αλλά στα ανταγωνιστικά μας πλεονεκτήματα. Έτσι, οι παρατάξεις μας τάσσονται υπέρ μιας βιώσιμης ανάπτυξης με σεβασμό στο περιβάλλον, υπέρ του πλούτου μιας – απελευθερωμένης από τα παραδοσιακά εθνικά στερεότυπα- πολιτισμικής κληρονομιάς, που χρειάζεται να προβληθεί περισσότερο και να συμβάλει στην τοπική οικονομική άνθηση. Παράλληλα, στηρίζουμε όχι μόνο την αποδοχή της διαφορετικότητας αλλά και την ανάδειξή της ως πολιτισμικής έκφρασης και ως συγκριτικού πλεονεκτήματος μιας δεκτικής και ανοιχτής κοινωνίας πολιτών και είμαστε σθεναρά αντίθετοι σε κάθε μορφή διακρίσεων. Το εγχείρημα για ανοιχτές, ανεκτικές και εξωστρεφείς πόλεις βασίστηκε κατά κύριο λόγο στη φυσιογνωμία των παρατάξεών μας για αποδοχή της πολύχρωμης πολιτισμικής κληρονομιάς, της πολυπολιτισμικότητας και της διαφορετικότητας. Οι δράσεις αυτές ικανοποιούν τις προγραμματικές διακηρύξεις μας και επιβεβαιώνουν στην πράξη την ιδεολογική και πολιτική μας αντίθεση στον ρατσισμό, στη βία, στην ξενοφοβία και στον εθνικισμό.
Όσον αφορά τον σωστό τρόπο διοικητικής λειτουργίας, οφείλουμε, -όπως στις υπόλοιπες ανεπτυγμένες κοινωνίες- να υπερασπιστούμε τις αρχές της Σύγχρονης Δημόσιας Διοίκησης, της διαφάνειας και της αξιοκρατίας, παρότι σε αυτές τις αρχές αντιστέκονται σθεναρά νεποτιστικές, πελατειακές και προσωποκεντρικές προσεγγίσεις της διαχείρισης των κοινών. Η εμπειρία συμμετοχής στη διακυβέρνηση των Δήμων μάς πείθει ακόμη περισσότερο ότι είχαμε δίκιο να αντισταθούμε στην παραδοσιακά κομματική και ρουσφετολογική διαχείριση της Τ.Α. Οι δημοτικές παρατάξεις μας και η Διοίκηση δεν απευθύνονται απλώς στους δημότες αλλά τούς κάνουν κοινωνούς των πολιτικών τους και συνεργαζόμαστε στενά με τοπικές κινήσεις πολιτών. Οικολογικές οργανώσεις, ομάδες κοινωνικής παρέμβασης και ευαισθησίας για διάφορα προβλήματα, ομάδες μεταναστών, ΜΚΟ, εθελοντικοί φορείς συμμετέχουν ενεργά, συνεργάζονται και συνεπικουρούν τον Δήμο στο έργο του μετουσιώνοντας σε πράξη τις προγραμματικές ιδέες για κινητοποίηση και συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας των πολιτών. Οι παραπάνω κοινές αρχές και ιδέες μας συνοψίζουν τη μεταρρυθμιστική και προοδευτική φυσιογνωμία των παρατάξεών μας. Επιπλέον, η θεμελιώδης θέση μας υπέρ ενός πολυεπίπεδου και ανοιχτού διαλόγου, απαλλαγμένου από ιδεοληψίες, στενότητες, τοπικισμούς, ξενοφοβία και εθνολαϊκιστικούς μύθους, συνηγορεί υπέρ μιας φιλοσοφίας που επιδιώκει τη συνεννόηση σε τοπικό, εθνικό αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Πιστεύουμε βαθιά σε συλλογικούς θεσμούς και επιδιώκουμε, στη βάση της ισοτιμίας και του αμοιβαίου σεβασμού, συμπράξεις, πολιτικές συμμαχίες, συμμετοχή σε τοπικά και υπερτοπικά δίκτυα κ.τ.λ., που προάγουν την καλόπιστη συνεργασία και την ειλικρινή συνεννόηση αλλά και παράγουν πολιτικά αποτελέσματα, συγκροτούν πλειοψηφικά ρεύματα και προωθούν την ηγεμονία των προοδευτικών αντιλήψεων της κοινωνίας των πολιτών.
Αυτό το κείμενο ενσυνείδητα δεν αναφέρεται στα ζέοντα προβλήματα της αυτοδιοίκησης, που συζητούνται στο πλαίσιο του συνεδρίου της ΚΕΔΕ. Αποτελεί, δυόμισι χρόνια μετά την εκλογή μας στη διοίκηση των δήμων μας, μια επαναβεβαίωση των όσων είχαμε υπογράψει το 2011 σε ένα αντίστοιχο κείμενο. Όπως και τότε, δηλώνουμε ότι η σύμπτωσή μας σε μια σειρά αξιών, αρχών και επιλογών σηματοδοτεί ένα κοινό πεδίο πολιτικής και κοινωνικής συναντίληψης, δεν αποσκοπεί στη συγκρότηση παράταξης ούτε επιδιώκει προσωπικούς στόχους. Στη δύσκολη συγκυρία που περνά η χώρα, η Αυτοδιοίκηση οφείλει να καινοτομήσει, να αποκαταστήσει σχέσεις εμπιστοσύνης με τις τοπικές κοινωνίες, να στηρίξει με αποφασιστικό τρόπο τις δομές και τις υπηρεσίες κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης και να αποτελέσει πόλο δημοκρατικής ανασυγκρότησης, κοινωνικής ευθύνης και μεταρρυθμιστικής προοπτικής.
Γιώργος Καμίνης, δήμαρχος Αθηναίων
Γιάννης Μπουτάρης, δήμαρχος Θεσσαλονίκης
Γιάννης Δημαράς, δήμαρχος Πατρέων
Φίλιππος Φίλιος, δήμαρχος Ιωαννιτών
Πάνος Σκοτινιώτης, δήμαρχος Βόλου
