Πέρασαν 7 χρόνια από την αιματηρή τρομοκρατική επίθεση στα γραφεία του Charlie Hebdo. Η σατιρική εφημερίδα δέχθηκε ένα χτύπημα που κόστισε τη ζωή σε 12 ανθρώπους. Πρόκειται για μία επίθεση που άλλαξε ριζικά τα δεδομένα όχι μόνο στη Γαλλία αλλά και σε όλη την Ευρωπή. Οι αρχές της ελευθερίας του λόγου και της έκφρασης τέθηκαν υπό αμφισβήτηση και όλοι οι δημοσιογράφοι άρχισαν να σκέφτονται την δημοσιογραφική ηθική και δεοντολογία απέναντι σε θρησκευτικά ζητήματα.
Η σατιρική εφημερίδα Charlie Hebdo δημοσίευσε καρικατούρες με τον προφήτη Μοχάμεντ. Η εφημερίδα είναι γνωστή στη Γαλλία για το ιδιαίτερα καυστικό χιούμορ της το οποίο δεν έχει όρια. Εξάλλου όλοι έχουμε ακούσει την έκφραση “η σάτιρα δεν έχει όρια”.
Η επίθεση
Δημοσιεύσεις της εφημερίδας για το Ισλάμ και τον προφήτη είχαν προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από τους Μουσουλμάνους της Γαλλίας. Ωστόσο κανείς δεν περίμενε την επίθεση της 7ης Ιανουαρίου 2015, όταν δύο αδέρφια επιτέθηκαν στο Charlie Hebdo. Είχε προηγηθεί μία εμπρηστική επίθεση το 2011 όπου κάηκαν τα γραφεία του Charlie Hebdo, έπειτα από δημοσίευμα που ασκούσε κριτική στην εκλογική νίκη του ισλαμιστικού κόμματος Εναντά στην Τυνησία.
Ποια είναι τελικά τα όρια της σάτιρας; Πρέπει να αποκλείονται εύθικτες κοινωνικές ομάδες;
Εάν γυρίσουμε πίσω το χρόνο θα διαπιστώσουμε πως σε απολυταρχικά καθεστώτα η σάτιρα δεν επιτρέπονταν. Οι δημοσιογράφοι λογοκρίνονταν από τον κρατικό μηχανισμό και η ελευθερία του λόγου ήταν μία τυπική αρχή που δεν εφαρμόζονταν. Από την άλλη μεριά γνωρίζουμε ότι οι δημοσιογράφοι οφείλουν να σέβονται την κάθε προσωπικότητα και τις προτιμήσεις της.
Το Charlie Hebdo όπως και άλλα σατιρικά έντυπα έχουν σατιρίσει άλλα θρησκεύματα, όπως τους Χριστιανούς. Ποτέ όμως δεν είχε υπάρξει αντίδραση. Δίνεται ιδιαίτερη σημασία στον τρόπο με τον οποίο παρουσιάστηκαν αυτές οι καρικατούρες στους Μουσουλμάνους, ως προσβολή και βλασφημία. Δημιουργήθηκε ένα μεγάλο κύμα εχθρότητας απέναντι στους Γάλλους και κυρίως τον γάλλο Πρόεδρο Εμμανουέλ Μακρόν.
Το Charlie Hebdo ωστόσο ποτέ δεν σιώπησε. Προέβη στην επαναδημοσίευση των καρικατούρων, παρά τον φόβο που επικρατούσε. Η σάτιρα δεν μπορεί να κάνει εξαιρέσεις όταν αγγίζει κάθε πτυχή της κοινωνικής ζωής μιας χώρας.
Το φύλλο που δημοσιεύτηκε πριν 2 ημέρες έχει άλλη μία καυστική αναφορά στο Ισλάμ. Το πρωτοσέλιδο γράφει “Θέλετε να σας κυριαρχούν; Τολμήστε τον Ισλαμισμό”.
